Παραθέτω μερικά στοιχεία για τον επιχειρηματικό τομέα στην Ελλάδα και συγκρίσεις με τα αντίστοιχα στην Ευρώπη. Το μέσο ποσοστό κέρδους των επιχειρήσεων στην Ελλάδα ανέρχεται στο 32,4%, ενώ στην Ευρώπη στο 20,1%. Αν δούμε την κατανομή των κερδών ανά επιχείρηση, η εικόνα αντιστρέφεται: το μέσο ποσοστό κέρδους ανά επιχείρηση στην Ελλάδα είναι 10,2% και στην Ευρώπη ανέρχεται στο 12,6%. Η εξήγηση είναι προφανής: Το κέρδος διαχέεται σε ένα πολύ μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων. Οι αυτοαπασχολούμενοι, ελεύθεροι επαγγελματίες είναι διπλάσιοι από τους αντίστοιχους στην Ευρώπη.
Κατά πολλούς, αυτή η δομή αναπαράγει την καθυστέρηση. Η βελτίωση της παραγωγικότητας έχει ως προϋπόθεση τις οικονομίες κλίμακας και την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών. Η πληθώρα των πολύ μικρών επιχειρήσεων πνίγει τις προϋποθέσεις της ανταγωνιστικότητας. Η λύση είναι το μικρομάγαζο της γειτονιάς να δώσει τη θέση του σε πολυμετοχικές αλυσίδες. Έτσι εξασφαλίζουμε τις οικονομίες κλίμακας, προϋπόθεση της ανταγωνιστικότητας.
Κατά τη γνώμη μου το παραπάνω επιχείρημα είναι, εν μέρει, λογικό. Ως συνήθως όμως, η γενίκευση αγνοεί την πολυπλοκότητα της κοινωνικής και οικονομικής ζωής. Θα μπορούσε να συμφωνήσει κάποιος με την παραπάνω λογική όταν αναφέρεται σε κλάδους όπως για παράδειγμα, η χαλυβουργία. Σίγουρα σε αυτή την περίπτωση δεν μπορεί να ισχύσει η άποψη: κάθε πόλη και υψικάμινος.
Τι εμπειρικά στοιχεία όμως έχουμε από άλλους κλάδους;
Ας εξετάσουμε τα δεδομένα από την αγορά τροφίμων σε μια πόλη όπως η μικρή μας Τρίπολη. Με την έλευση πολυκαταστημάτων του συγκεκριμένου χώρου αναγκάστηκαν πολλά μικρά μπακάλικα να κλείσουν. Οι καταναλωτές ικανοποιούν τις ανάγκες τους στις μεγάλες αλυσίδες εμπορίας τροφίμων. Οι αυτοαπασχολούμενοι μπακάληδες σίγουρα εξασφάλιζαν στο παρελθόν μεγαλύτερο εισόδημα από το σύνολο των υπαλλήλων του κλάδου που απασχολούνται σήμερα στη πόλη. Ακόμη και από τους διευθυντές των εν λόγω υποκαταστημάτων των αλυσίδων. Παρότι με τη νέα δομή της αγοράς η ανεργία αυξήθηκε και το μέσο εισόδημα των απασχολουμένων στο κλάδο μειώθηκε, είναι αμφίβολο ότι μειώθηκαν οι τιμές των αγαθών προς όφελος των καταναλωτών. Μπορούμε να επικαλεστούμε γι αυτό - εκτός από την προσωπική εμπειρία του καθενός μας – και τις συχνές παρεμβάσεις και καταδίκες της επιτροπής ανταγωνισμού. Έχουμε βάσιμες υπόνοιες λοιπόν ότι τα «οφέλη» από τις οικονομίες κλίμακας καρπώθηκαν από τις εταιρείες που συνέστησαν καρτέλ.
Συμπέρασμα: Καλές είναι οι θεωρητικές κατασκευές, αλλά καλό είναι να επανεξετάζονται κάπου – κάπου υπό το πρίσμα των εμπειρικών δεδομένων.
Κατά πολλούς, αυτή η δομή αναπαράγει την καθυστέρηση. Η βελτίωση της παραγωγικότητας έχει ως προϋπόθεση τις οικονομίες κλίμακας και την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών. Η πληθώρα των πολύ μικρών επιχειρήσεων πνίγει τις προϋποθέσεις της ανταγωνιστικότητας. Η λύση είναι το μικρομάγαζο της γειτονιάς να δώσει τη θέση του σε πολυμετοχικές αλυσίδες. Έτσι εξασφαλίζουμε τις οικονομίες κλίμακας, προϋπόθεση της ανταγωνιστικότητας.
Κατά τη γνώμη μου το παραπάνω επιχείρημα είναι, εν μέρει, λογικό. Ως συνήθως όμως, η γενίκευση αγνοεί την πολυπλοκότητα της κοινωνικής και οικονομικής ζωής. Θα μπορούσε να συμφωνήσει κάποιος με την παραπάνω λογική όταν αναφέρεται σε κλάδους όπως για παράδειγμα, η χαλυβουργία. Σίγουρα σε αυτή την περίπτωση δεν μπορεί να ισχύσει η άποψη: κάθε πόλη και υψικάμινος.
Τι εμπειρικά στοιχεία όμως έχουμε από άλλους κλάδους;
Ας εξετάσουμε τα δεδομένα από την αγορά τροφίμων σε μια πόλη όπως η μικρή μας Τρίπολη. Με την έλευση πολυκαταστημάτων του συγκεκριμένου χώρου αναγκάστηκαν πολλά μικρά μπακάλικα να κλείσουν. Οι καταναλωτές ικανοποιούν τις ανάγκες τους στις μεγάλες αλυσίδες εμπορίας τροφίμων. Οι αυτοαπασχολούμενοι μπακάληδες σίγουρα εξασφάλιζαν στο παρελθόν μεγαλύτερο εισόδημα από το σύνολο των υπαλλήλων του κλάδου που απασχολούνται σήμερα στη πόλη. Ακόμη και από τους διευθυντές των εν λόγω υποκαταστημάτων των αλυσίδων. Παρότι με τη νέα δομή της αγοράς η ανεργία αυξήθηκε και το μέσο εισόδημα των απασχολουμένων στο κλάδο μειώθηκε, είναι αμφίβολο ότι μειώθηκαν οι τιμές των αγαθών προς όφελος των καταναλωτών. Μπορούμε να επικαλεστούμε γι αυτό - εκτός από την προσωπική εμπειρία του καθενός μας – και τις συχνές παρεμβάσεις και καταδίκες της επιτροπής ανταγωνισμού. Έχουμε βάσιμες υπόνοιες λοιπόν ότι τα «οφέλη» από τις οικονομίες κλίμακας καρπώθηκαν από τις εταιρείες που συνέστησαν καρτέλ.
Συμπέρασμα: Καλές είναι οι θεωρητικές κατασκευές, αλλά καλό είναι να επανεξετάζονται κάπου – κάπου υπό το πρίσμα των εμπειρικών δεδομένων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου